19 listopada 2011 r. w Muzeum Powstania Warszawskiego odbyła się doroczna gala wręczenia nagród przyznawanych przez australijską Fundację Polcul im. Jerzego Bonieckiego*, wspierającą rozwój inicjatyw obywatelskich w Polsce. Tym razem uhonorowani zostali m.in. Sylwia Chutnik (założycielka fundacji MaMa, działającej na rzecz praw matek w Polsce) i Jan Mela (inicjator fundacji „Poza Horyzonty”, pomagającej osobom niepełnosprawnym w Krakowie). Polcul od lat wyróżnia „małych wielkich bohaterów”, którzy - aktywnie uczestnicząc w życiu społecznym otoczenia - zarażają swym entuzjazmem innych.

Fundacja Polcul powstała na początku 1980 r. z inicjatywy Jerzego Bonieckiego, przemysłowca z Sydney, pod nazwą Fundacja Popierania Niezależnej Kultury Polskiej. Pierwotnie za cel stawiano sobie wspieranie niezależnych, społecznych inicjatyw (szczególnie wydawniczych), wolnych od komunistycznej cenzury. W latach 1980. laureatami nagrody byli głównie przedstawiciele kultury podziemia w Polsce, a wśród nich m.in. Zbigniew Herbert, Krzysztof Krauze i Marcin Król. Po przełomie niepodległościowym priorytety Fundacji nieco się zmieniły, ponieważ - jak powiedział Jerzy Boniecki w wywiadzie udzielonym w 1991 r. - „Cała kultura stała się niezależna”. Nowa wizja działalności Fundacji oparła się na demokratycznej istocie społeczeństwa obywatelskiego. Zaczęto kłaść większy nacisk na kulturę przez małe „k”, czyli „kulturę współżycia między ludźmi, kulturę wzięcia na siebie odpowiedzialności za wspólny los, dbałości o wspólne dobro”. Coraz więcej nagród trafiać miało w ręce cichych bohaterów, o których na co dzień nie słyszy się w mediach: pracowników domów dla osób potrzebujących opieki czy działaczy kulturalno-oświatowych.

Od początku działalności Polcul nagrodził prawie 1 500 osób kwotami w wysokości od trzech do pięciu tysięcy złotych. Kapituła, w skład której wchodzą przedstawiciele polskich środowisk niezależnych, typuje co roku ok. 40-50 „małych wielkich bohaterów” nominowanych do tego prestiżowego wyróżnienia.          

   JK

* Jerzy Boniecki - założyciel Fundacji Polcul - zmarł w 2003 r. w Sydney, wyznaczając jako swych następców Prof. Jana Pakulskiego, Adama Warzela i Wojciecha Zagałę.